भारतीय शेअर बाजारातील गुंतवणूकदारांसाठी Nifty 50 हा परिचित निर्देशांक आहे. परंतु त्याच्या पुढच्या पायरीवर असणारा Nifty Next 50 Index देखील तितकाच महत्वाचा आहे. हा निर्देशांक भारतीय अर्थव्यवस्थेतील भविष्यातील संभाव्य मोठ्या कंपन्यांचे प्रतिनिधित्व करतो आणि गुंतवणूकदारांना वेगळे संधी प्रदान करतो.

Nifty Next 50 स्थापना आणि इतिहास

Nifty Next 50 Index ची स्थापना 1 जानेवारी 1997 रोजी झाली. या सूचकांकाचा आधार दिनांक 3 नोव्हेंबर 1996 आणि आधार मूल्य 1000 पॉईंट्स असे ठरविण्यात आले. National Stock Exchange ( #NSE ) च्या #NSEIndices या उपकंपनीद्वारे हा सूचकांक तयार करण्यात आला आणि त्याचे व्यवस्थापन केले जाते.

हा निर्देशांक NIFTYJR या चिन्हाखाली कोट केला जातो. सूचकांकाची स्थापना करताना 0.43 ट्रिलियन रुपयांचे आधार भांडवल ठरविण्यात आले होते. गेल्या जवळपास 28 वर्षांत हा सूचकांक भारतीय शेअर बाजारातील महत्वाचा भाग बनला आहे.

Nifty Next 50 निर्देशांकाची रचना आणि कार्यपद्धती

Nifty Next 50 Index हा Nifty 100 मधील 50 कंपन्यांचा समावेश करतो, परंतु Nifty 50 मधील कंपन्यांना वगळून. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, भारतातील सर्वात मोठ्या 100 कंपन्यांपैकी टॉप 50 कंपन्या (Nifty 50) वगळून उर्वरित 50 कंपन्यांचा हा निर्देशांक आहे.

या निर्देशांक विशेषता:

• फ्री फ्लोट मार्केट कॅपिटलायझेशन पद्धतीने भारित
• NSE वर सूचीबद्ध कंपन्यांच्या एकूण फ्री फ्लोट मार्केट कॅपिटलायझेशनच्या सुमारे 12.6% चे प्रतिनिधित्व
• NSE वरील एकूण व्यापाराच्या मूल्याच्या सुमारे 10% चे प्रतिनिधित्व
• तरलतेच्या दृष्टीने Nifty 50 नंतरच्या पायरीवरील सर्वात चांगल्या कंपन्या

गुंतवणूकीचे महत्व

मिड-कॅप आणि लार्ज-कॅप मधील सेतू

Nifty Next 50 हा लार्ज-कॅप आणि मिड-कॅप कंपन्यांमधील सेतू म्हणून काम करतो. या निर्देशांकांतील कंपन्या सामान्यत: स्थापित व्यवसाय असतात परंतु त्यांच्याकडे वाढीची मोठी संधी असते. अनेक कंपन्या काही वर्षांत Nifty 50 मध्ये स्थान मिळवू शकतात.

वैविध्यीकरण

केवळ Nifty 50 मध्ये गुंतवणूक करणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी Nifty Next 50 हा चांगला पर्याय आहे. यामुळे पोर्टफोलिओमध्ये वैविध्यीकरण येते आणि जोखीम कमी होते.

वाढीची संधी

या निर्देशांकातील कंपन्या सामान्यत: Nifty 50 च्या कंपन्यांपेक्षा वेगाने वाढत असतात. त्यामुळे दीर्घकालीन गुंतवणूकदारांना चांगले परतावे मिळू शकतात.

कामगिरी आणि ऐतिहासिक रिटर्न

गेल्या अनेक वर्षांत Nifty Next 50 ने चांगली कामगिरी दाखवली आहे. अनेक वेळा या सूचकांकाने Nifty 50 पेक्षा चांगले परतावे दिले आहेत, विशेषत: मिड-कॅप रॅलीच्या काळात.

वर्तमान स्थिती (जुलै 2025):

• सूचकांक पातळी: सुमारे 68,725 पॉईंट्स
• दैनिक बदल: धनात्मक रुझान
• बाजारातील सहभाग: सक्रिय व्यापार

Nifty Next 50 मुख्य क्षेत्रे आणि कंपन्या

Nifty Next 50 मध्ये विविध क्षेत्रांतील कंपन्या समाविष्ट आहेत:

तंत्रज्ञान आणि IT सेवा

• अनेक उदीयमान IT कंपन्या
• सॉफ्टवेअर सेवा प्रदाता
• डिजिटल ट्रान्सफॉर्मेशन कंपन्या
• उदा. LTIMindtree Limited (LTIM), Swiggy Limited(Swiggy), Info Edge (India) Limited (NAUKRI)

बँकिंग आणि वित्तीय सेवा

• प्रादेशिक बँका: Canara Bank (CANBK), Punjab National Bank(PNB), Bank of Baroda(BANKBARODA)
• NBFC कंपन्या: Cholamandalam Investment and Finance Company Limited (CHOLAFIN), Power Finance Corporation Limited (PFC), REC Limited(RECLTD), Bajaj Housing Finance Limited(BAJAJHFL)
• विमा कंपन्या: ICICI Lombard (ICICIGI), ICICI Prudential Life Insurance (ICICIPRULI), Life Insurance Corporation of India(LICI)

उत्पादन आणि औद्योगिक

• ऑटोमोबाईल : TVS Motor Company (TVSMOTOR), Hyundai Motor India Limited(HYUNDAI), Bosch Limited(BOSCHLTD)
• रसायन कंपन्या: Pidilite Industries Limited(PIDILITIND), Divi’s Laboratories Limited(DIVISLAB)
• यंत्रसामग्री निर्माते: ABB India Limited(ABB)

ग्राहक सेवा

• रिटेल कंपन्या: Avenue Supermarts Limited(DMART), Varun Beverages Limited(VBL)
• FMCG कंपन्या : Dabur India Limited(DABUR), Britannia Industries Limited(BRITANNIA)
• हॉस्पिटॅलिटी सेक्टर

गुंतवणूकीची पद्धती

थेट गुंतवणूक

गुंतवणूकदार Index Funds किंवा ETFs द्वारे Nifty Next 50 मध्ये गुंतवणूक करू शकतात. अनेक Asset Management Companies या सूचकांकावर आधारित उत्पादने ऑफर करतात.

SIP द्वारे गुंतवणूक

Systematic Investment Plan (SIP) द्वारे नियमित गुंतवणूक करणे अधिक फायदेशीर ठरू शकते. यामुळे रुपी कॉस्ट ऍव्हरेजिंगचा फायदा होतो.

पोर्टफोलिओ मिक्स

संतुलित पोर्टफोलिओसाठी Nifty 50 (60-70%) आणि Nifty Next 50 (20-30%) असे वाटप करणे योग्य असू शकते.

जोखीम आणि आव्हाने

अस्थिरता

मिड-कॅप नेचरमुळे Nifty Next 50 मध्ये Nifty 50 पेक्षा जास्त अस्थिरता असते. कमी कालावधीत मोठे चढ-उतार होऊ शकतात.

तरलता

Nifty 50 च्या तुलनेत काही कंपन्यांमध्ये तरलता कमी असू शकते, विशेषत: मार्केट स्ट्रेसच्या काळात.

मार्केट सायकल

या सूचकांकावर मार्केट सायकलचा जास्त प्रभाव पडतो. Bull market मध्ये चांगली कामगिरी पण Bear market मध्ये जास्त नुकसान होऊ शकते.

भविष्यातील दृष्टिकोन Nifty Next 50)

भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या वाढीमुळे Nifty Next 50 मधील कंपन्यांना मोठ्या संधी उपलब्ध होत आहेत. डिजिटलायझेशन, Make in India, आणि नवीन तंत्रज्ञानाच्या अवलंबनामुळे या कंपन्यांची वाढ होण्याची शक्यता आहे.

नवीन क्षेत्रे

• इलेक्ट्रिक व्हीकल्स
• रिन्यूएबल एनर्जी
• हेल्थकेअर टेक्नॉलॉजी
• फिनटेक सेवा

निष्कर्ष

Nifty Next 50 Index हा दीर्घकालीन गुंतवणूकदारांसाठी एक आकर्षक पर्याय आहे. या निर्देशांकच्या 28 वर्षांच्या प्रवासात अनेक कंपन्यांनी उत्कृष्ट कामगिरी दाखवली आहे. पोर्टफोलिओ डायव्हर्सिफिकेशन आणि मिड-कॅप एक्सपोजरसाठी हा एक योग्य साधन आहे.

परंतु गुंतवणूकदारांनी आपली जोखीम क्षमता, गुंतवणूकीचे उद्दिष्ट आणि कालावधी लक्षात घेऊन निर्णय घेतला पाहिजे. योग्य रणनीती आणि धीराने Nifty Next 50 दीर्घकालीन संपत्ती निर्मितीत मदत करू शकतो.

सल्ला: कोणत्याही गुंतवणूकीपूर्वी योग्य सल्ला घेणे आवश्यक आहे. गुंतवणूकीत जोखीम असते.